موزهٔ جواهرات ملی ایران در خزانهٔ بانک مرکزی ایران قرار دارد و به صورت موزه نیز استفاده می‌شود. این خزانه-موزه در ساختمان بانک مرکزی ایران در خیابان فردوسی، تهران قرار دارد.
پادشاهان ایرانی تا پیش از دورهٔ صفوی نسبت به جمع‌آوری، حفظ و نگهداری جواهرات و سنگ‌های زینتی اقدام نکرده بودند. در دوران صفوی پادشاهان با ارسال سفرایی به کشورهای مجاور، اقدام به خرید، جمع‌آوری و حفظ جواهرات موجود و خریداری شده کردند.
پس از حملهٔ افغان‌ها به ایران مقداری از این جواهرات به افغانستان فرستاده شد که با همت نادرشاه بخش زیادی از آن‌ها به ایران بازگردانده شد. نادرشاه افشار جهت بازپس‌گیری بخشی از این جواهرات که به هندوستان فرستاده شده بود، نامه‌های متعددی را برای پادشاه هندوستان فرستاد، اما چون پاسخی نیافت با سپاه خویش راهی هندوستان شد. لشکرکشی نادر موجب آن شد که پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی را به نادرشاه اهدا کند. بخش زیادی از هدایا و غنایمی که نادرشاه از هندوستان جمع‌آوری نموده بود، هرگز به ایران نرسید.
نادرشاه پس از بازگشت به ایران به رسم آن روزگار بخشی از غنایم و هدایا را به حکام، امیران و پادشاهان کشورها و دیارهای اطراف ایران بخشید، مقداری از غنایم به آستان قدس رضوی و بخشی دیگر را به سپاهیان اعطا نمود.
پس از قتل نادر شاه یکی از سردارانش به نام احمد بیگ افغان ابدالی دست به غارت جواهرات خزانه زد و بخشی از این جواهرات از جمله الماس کوه نور که بعدها (احتمالاً به اجبار) به ملکهٔ انگلستان اهدا شد، هرگز به ایران بازگردانده نشد.
